Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna’nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan’ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in Kırım’daki gerginlik nedeniyle Rusya’dan bölgeye asker göndermesini istemesinin[35] ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022’de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya’nın Kırım’ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya’nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır.[36] 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya lideri Putin Ukrayna’yı işgale başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021’de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya,[37][38][39] 24 Şubat 2022’de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna’yı işgal etmeye başladı
Sovyet başbakanı Nikita Kruşçev, Rus / Sovyet Karadeniz Filosuna ev sahipliği yapan Kırım’ı[44] 1954’te Rus SFSC’den Ukrayna SSC’sine devretti. Her iki cumhuriyet de Sovyetler Birliği’nin bir parçası olduğu ve Moskova’daki hükümete karşı sorumlu olduğu için bu olay önemsiz bir “sembolik jest” olarak görülüyordu.[45][46] Kırım özerkliği, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından hemen önce referandumdan sonra 1991’te yeniden kuruldu.
1991’den beri bağımsız bir ülke olmasına rağmen, eski bir Sovyet cumhuriyeti olarak Ukrayna, Rusya tarafından etki alanının bir parçası olarak algılandı. Iulian Chifu ve ortak yazarları, Ukrayna ile ilgili olarak Rusya’nın, Ukrayna’nın egemenliğinin Sovyet etki alanının ölümünden önce Varşova Paktı’nınkinden daha büyük olamayacağını belirten “sınırlı egemenlik” konusundaki Brejnev Doktrininin modernize edilmiş bir versiyonunu izlediğini iddia ediyor. Bu iddia, Rus liderlerin Ukrayna’nın NATO’ya olası entegrasyonunun Rusya’nın ulusal güvenliğini tehlikeye atacağı yönündeki açıklamalarına dayanıyor.[47][48]
24 Şubat 2022 tarihinde Rus lider Putin Ukrayna’yı işgale başladıklarını televizyondan duyurdu, Rus ordusu askeri tesislere füze saldırıları gerçekleştirdiğini açıkladı.[49]
Küresel ön koşullar ve yüzleşme nedenleri
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı silahlı saldırganlığına dönüşen Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışmanın ana önkoşulları, Rus politikacılar tarafından Rus İmparatorluğu’nu yeniden kurma, dünyanın bir kısmı üzerindeki kontrolü genişletme ve dünyayı elinde tutma girişimlerine dönüştürülen Rus devletinin sistemik krizidir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla hegemonya kaybedildi, ekonomik gerileme.[50]
Onur Devrimi
Ana madde: Onur Devrimi
Yevromaydan Kiev’de, 27 Kasım 2013
21 Kasım 2013’te Ukrayna Bakanlar Kurulu’nun Ukrayna ile Avrupa Birliği arasındaki Ortaklık Anlaşması’nın imzalanmasına yönelik hazırlıkları askıya alma kararına yanıt olarak Ukrayna’da hükümet karşıtı protestolar başladı. 2013 sonundaki protestolar kapsamında özellikle mitingler, gösteriler, öğrenci grevleri yaşandı.
Genel olarak, bu protestolar, Ukrayna’nın Avrupa’ya yönelik yasal olarak belirlenmiş jeopolitik rotasını sürdürmeyi amaçlıyordu; bu, Rusya için yalnızca Ukrayna’nın Rus kontrolünden daha fazla geri çekilmesi değil, aynı zamanda Ukrayna’nın ekonomik, siyasi ve uzun vadede askeri garantileri anlamına geliyordu.
Devrimin zaferi, Başkan Yanukoviç’in iktidardan indirilmesi ve Rusya’ya kaçması, Ukrayna’nın 2004 anayasasının restorasyonu, diktatörlük yasalarının yürürlükten kaldırılması ve erken cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılmasıyla sonuçlandı. Hükümet değişikliği, Rusya’nın Ukrayna’daki etkisini önemli ölçüde azalttı.
Onur Devrimi, Rusya’nın saldırganlığı başlatmak için kullandığı bahaneydi, ancak savaşın nedeni bu değildi. Rus özel servislerinin, genel olarak Ukrayna devletini yok etmek için protestoları radikalleştirmek için kasıtlı olarak çalıştığı ve Kırım’ı ele geçirmek için Devlet Başkanı ve kolluk kuvvetleri de dahil olmak üzere diğer üst düzey yetkililerin geçici olarak yok olduğu anları kullandığı bile var.
Rusya’nın saldırı hazırlığı
Çatışmanın temel ön koşulu, Putinist Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya yönelik giderek artan düşmanca politikasıydı. Medyadaki Rus propagandasının içeriği göz önüne alındığında, bu politika, son yıllarda Ukrayna karşıtı propagandadan savaş propagandasına dönüşerek basitçe düşmanca hale geldi. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı, Rusya’nın kontrolündeki V. Yanukoviç rejimi altında bile Ukrayna tarafında ilk kurbanların alınmasına neden oldu. Rus propagandasının etkisine karşı koymak için, Ukrayna Devlet Televizyon ve Radyo Yayıncılığı Komitesi 2014 yazından itibaren medyada ayrılıkçı ve devlet karşıtı materyallerle mücadele etmeye başladı.[51]
Yasal savaş
Rusya’nın saldırı hazırlığının yönlerinden biri, Rusya ile Ukrayna arasındaki yasal yüzleşmeydi. Rusya’daki çatışmanın hukuki ve hukuki desteği, Rus politikacılar açısından Rusya’nın sorunlarının çözümüne en etkili şekilde katkıda bulunacak konularda çeşitli kararların kabul edilmesi yoluyla en yüksek yasama düzeyinde gerçekleştirildi. Ukrayna üzerindeki kontrolü yeniden ele geçirmek. Bu tür konular arasında, Kırım’ın yasal statüsü, Ukrayna ile NATO arasındaki işbirliği düzeyi ve Ukrayna’da Rus dilinin statüsü konuları en gelişmiş olanlardır.
Ekonomik savaş
Ukrayna’ya karşı silahlı saldırganlığın başlamasının ön koşulu, ticaret ve tarife çatışmaları, Ukrayna ticaretini engelleme, gaz arzını kesme vb. yoluyla doğrudan ekonomik baskı yoluyla gerçekleştirilen Ukrayna’nın ekonomik kanamasıydı. Aynı zamanda, Ukrayna’nın ekonomik kanaması genellikle etkili muhalefetin ve hatta Ukraynalı politikacıların doğrudan desteğinin yokluğunda gerçekleşti. Örnek olarak, Yulia Timoşenko’nun Ukrayna için son derece dezavantajlı bir gaz anlaşması imzalaması, onun başkanlığındaki Bakanlar Kurulu’nun önemli bir siyasi başarısı olarak sunuldu.
Ukrayna’ya karşı ekonomik savaş, öncelikle, belirli özellikleri nedeniyle, özellikle Rusya’dan hammadde ve enerji kaynakları alıcıları ve bir pazar olarak Rusya Federasyonu’na bağlı olan Ukrayna’nın doğu ve güney ekonomilerine yönelikti. kendi ürünlerinde önemli bir paya sahiptir.
Rus Ortodoks Kilisesi savaşta
Doğu Ukrayna’daki Rusça konuşan nüfusun çoğu, Rus medyasının ve Rus kilisesinin güçlü etkisi ve Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşının melez doğası, Rus Ortodoks Kilisesi’nin Ukrayna’ya karşı silahlı saldırıya doğrudan ve dolaylı katılımına yol açmıştır. ÇC’nin Ukrayna’ya karşı saldırganlığa dolaylı katılımı arasında Moskova Patriği Kirill’in Konstantinopolis Patriği Bartholomeos’a gönderdiği ve Patrik Kirill’in Maidan’dan bu yana “şizmatikler” (yani UOK-KP) ve Uniates “açıkça çağrıda bulunduğunu belirttiği mesajı yer alıyor. düşmanlıkların başlamasıyla birlikte, Uniates ve şizmatikler, terörle mücadele operasyonu kisvesi altında silah almış, doğudaki kanonik Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin din adamlarına karşı doğrudan saldırganlık yapmaya başladılar.”[52][53]
Kilisenin dolaylı katılımına ek olarak, saldırganlığa doğrudan katılımının gerçekleri de kaydedildi. Özellikle Rusya’daki bazı terörist grupların kiliselerde yoğunlaştığı ve bazı “kutsal babaların” doğrudan Ukrayna’ya yönelik düşmanlıklara karıştığı tespit edildi.
Kırım’ın İlhakı
Ana madde: Rusya’nın Kırım’ı ilhakı
Rusya’nın Kırım’ı ilhak etme kararı 20 Şubat 2014’te alındı.[54][55][56][57] 22 ve 23 Şubat’ta Rusya birlikleri Novorossiysk üzerinden Kırım’a girmeye başladı.[58] 27 Şubat’ta Rusya kuvvetleri Kırım Yarımadası’nın kontrolünü ele geçirmeye başladı.[59] Stratejik pozisyonları ele geçirdiler ve bir Rusya bayrağı çekerek Kırım Parlamentosu’nu ele geçirdiler. Güvenlik kontrol noktaları, Kırım Yarımadası’nı Ukrayna’nın geri kalanından kesmek ve bölge içindeki hareketi kısıtlamak için kullanıldı.[60][61][62][63] Sonraki günlerde Rusya askerleri önemli havaalanlarını ve bir iletişim merkezini ele geçirdi.[64]
Donbass Savaşı (2014-2015)
Ana madde: Donbass Savaşı
Rusya’nın Ukrayna’yı İşgali (2022)
Ana madde: Rusya’nın Ukrayna’yı işgali (2022)
21 Şubat 2022’de Rusya hükümeti, Rusya-Ukrayna sınırındaki bir FSB sınır tesisini tahrip eden ve Rusya topraklarına geçmeye çalışan 5 Ukrayna askerini öldürdüğünü iddia etti. Ukrayna hükümeti ise bu olayı yalanladı ve bunun sahte bayrak operasyonu olduğunu belirtti.[65][66] Aynı gün, Rusya hükümeti kendi kendini ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti’ni bağımsız devletler olarak resmen tanıdı ve Putin, tanklar da dahil olmak üzere Rus birliklerinin bölgelere girmesini emretti.
Barış Görüşmeleri
Rusya’nın Ukrayna’ya düzenlediği saldırının 5. gününde çatışmalar sürerken Belarus’ta ilk müzakere masası kuruldu. Herhangi bir sonuç alımaması üzerine daha sonra belirli olmayan yerde toplanmak üzere dağıldı.
Rusya hükümeti tarafından başlatılan çatışmalar neticesinde Ukrayna’nın katılımıyla Polonya sınırında gerçekleşen görüşmeler somut sonuç vermeyince talepler çerçevesinde daha evvelden iki ülkenin Dış İşler Bakanlarının[67] Türkiye’de görüşmesi üzerine 29 Mart 2022 tarihinde İstanbul’da yapılarak ciddi adımlar atılmıştır.[68]