Şaşılık ister doğuştan, ister sonraki yaşlarda oluşsun fark edildiği anda tedavisine başlanması gereken bir sağlık sorunu. Çocuklarda göz tembelliğine, yetişkinlerde ise çift görmeye sebep olabilen şaşılık gözlük ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilebiliyor.
Genellikle çocuklarda görülüyor. Çeşitli rahatsızlıklar sonucu yetişkinlerde de ortaya çıkabiliyor. Nedenlerine bağlı olarak geçici ya da kalıcı olabiliyor. İki göz arasında meydana gelen açısal uyum bozukluğuna sebep olan şaşılık, sadece bir görünüm sorunu değil. Tedavi edilmediği takdirde görme kaybına varan ciddi sonuçlar doğuruyor.
Şaşılıkta göz içe, dışa, yukarıya ya da aşağıya çok yönlü olarak kayabiliyor. Çocuk ya da yetişkin fark etmeksizin gözlerinde şaşılık fark eden herkesin vakit kaybetmeden hekime başvurması gerekiyor. Zamanında müdahaleyle rahatlıkla tedavi edilen şaşılık hakkında merak edilenleri Sağlık Bilimleri Üniversitesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Banu Açıkalın’la konuştuk.
Gözler arasındaki uyum ve paralellik bozuluyor
Sağlıklı bir görme yeteneği için iki gözün birbiriyle uyum içinde olması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Açıkalın, şaşılığın nasıl geliştiğini şöyle anlatıyor:
“Sağa, sola, yukarı ya da aşağı hangi yöne bakarsa baksın her iki gözümüzün mutlaka paralel olması gerekiyor. Görüntüler iki gözümüzden beynimize iletiliyor. Bir görüntü merkezinde füzyon mekanizmasıyla birleştiriliyor ve böylece biz görüntüyü tek olarak görebiliyoruz. Fakat bazen bu paralellik bozuluyor ve şaşılık dediğimiz durum ortaya çıkabiliyor.”
Genetik faktörden diyabete çeşitli sebepleri var
Şaşılık pek çok sebeple meydana gelebiliyor. Genetik faktörler, yüksek hipermetropi, down sendromu ya da travmalar bu sebeplerden birkaçı… Diğer sebepleri ise Prof. Dr. Açıkalın’dan dinliyoruz:
“Gözümüzün hareketini sağlayan altı tane gözünüze yapışmış göz dışı kasımız var. Bu kasların bazılarında daha fazla fonksiyon olması veya fonksiyon yetersizliğine bağlı şaşılık da olabiliyor. Erişkinlerde diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıklar sonucunda oluşabiliyor. Hidrosefali, bazı beyin tümörleri ya da çocuklukta gelişen kataraktlar da kayma yapabiliyor.”
Çocuklarda göz tembelliğine neden oluyor
Şaşılık çocuklarda ve yetişkinlerde farklı etkilere sebep oluyor. Çocuklarda şaşılık oluşması durumunda dışarıda, yani ışıklı bir ortamda yürürken bir gözünü kapatma ve başı belirli bir yöne çevirerek görmeye çalışma gibi sıkıntılar gözleniyor. Yine bazen baş ağrısı da yapabiliyor.
Çocuklarda oluşan şaşılığa özellikle ilk bir yıl içinde müdahalenin çok önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Açıkalın, “Çünkü ciddi göz tembelliği olabiliyor ve bunun tedavisi kesinlikle cerrahi. Daha ileriki yaşlarda özellikle üç yaşından sonra oluşan şaşılıklarda ise yüksek hipermetropiyi mutlaka göz önüne almamız gerekiyor” diyor.
Prof. Dr. Açıkalın, çocuklarda oluşan şaşılığın tedavisi konusunda ise şu bilgileri aktarıyor:
“Çocuklukta ilk bir yılda eğer şaşılık oluşmuşsa mutlaka cerrahi yöntemlerle tedavi ediyoruz. Sonrasında oluşan şaşılıklarda ise eğer yüksek hipermetropisi varsa gözlük vererek sorunu çözüyoruz. Duruma göre göz tembelliğiyle ilgili ya kapama tedavisi ya da CAM tedavisi yapıyoruz.”
Yetişkinlerde çift görmeye sebep oluyor
Erişkinlerde şaşılık geliştiği zaman ise çift görmeye sebep oluyor. Sebebi ise çocuklardan farklı olarak beynin şaşı gözü unutması. Bunun için ilk önce çift görme sorunu çözülüyor. “Eğer altta yatan hastalığı tedavi edebilirsek hastalığın iyileşmesini bekliyoruz veya cerrahi tedaviler yapmaya çalışıyoruz” diyen Prof. Dr. Açıkalın önemli bir uyarıda bulunuyor:
“Gözlerdeki şaşılıkta erken teşhis çok büyük önem taşıyor. Çünkü şaşılık kendiliğinden düzelen bir sağlık sorunu değil. Bunun için hemen tedavi edilmesi gerekiyor. Bazen burun kökünün çok geniş olmasına bağlı yalancı şaşılıklar oluyor. Onlar zaten şaşılık değil; ancak öyle bir durumda bile herhangi bir kayma fark edildiği takdirde hemen göz doktoruna gidilmeli ki işin aslı anlaşılsın.”